Sự thật là không có ngành công nghiệp nào trải qua nhiều thay đổi do hệ quả của chuyển đổi số diễn ra như thị trường bán lẻ (theo báo cáo của OVUM). Càng ngày những chuyển dịch trong thị trường này càng quyết liệt hơn và trở thành yếu tố quyết định để một cửa hàng hoặc một doanh nghiệp có tồn tại được hay không.
Bên cạnh việc đưa ra bản chất của chuyển đổi số trong ngành bán lẻ, hiện trạng chuyển dịch của các nhà bán lẻ hiện nay, bài viết cũng sẽ đưa ra một số lời khuyên dành cho các doanh nghiệp Việt trong cơn bão.
1. Chuyển đổi số trong bán lẻ thực chất là gì?
Trước hết, “Chuyển đổi số” (Digital transformation) là khái niệm ra đời trong thời đại internet bùng nổ và đang trở nên phổ biến trong thời gian gần đây, mô tả việc ứng dụng công nghệ vào các khía cạnh của doanh nghiệp. Nếu đạt hiệu quả, hoạt động này sẽ thay đổi toàn diện cách thức mà một doanh nghiệp hoạt động, tăng hiệu quả hợp tác, tối ưu hóa hiệu suất làm việc và mang lại giá trị cho khách hàng.
Song nhìn vào câu chuyện của ngành bán lẻ, toàn bộ hoạt động của ngành đều tập trung vào việc chuyển dịch hàng hoá vật chất tới cho người tiêu dùng. Và cũng bởi vì tính chất này nên nhiều chủ doanh nghiệp hiểu nhầm rằng mình khó có thể áp dụng công nghệ trong ngành. Họ nghĩ rằng mình sẽ không bị ảnh hưởng bởi cơn bão chuyển đổi số, hoặc ít nhất cũng là chưa. Rõ ràng là làm gì có cách nào vận chuyển một cốc trà sữa tới thẳng giường ngủ của khách hàng mà dùng hoàn toàn công nghệ đâu?
Nhưng Nikki Baird, Phó chủ tịch về Đổi mới bán lẻ (VP, retail innovation) của Aptos đã đưa đến một định nghĩa có tính cách mạng về Chuyển đổi số ngành bán lẻ trên tạp chí Forbes:
“Chuyển đổi số trong bán lẻ là chuyển dịch từ mô hình kinh doanh tập trung vào sản phẩm theo mô hình chuỗi cung ứng (Supply chain) sang tập trung vào khách hàng, theo mô hình chuỗi giá trị số (Digital value chain) dựa trên dữ liệu”.
(“What does digital transformation mean in retail? It’s about moving from this obsolete product-centric model to one that is customer-centric”)
Định nghĩa này đã thực sự mở rộng cách chúng ta nhìn và tư duy vào cách vận hành hoạt động bán lẻ. Chúng ta sẽ đi vào chi tiết để làm rõ hơn sự khác nhau:
1.1. Bán lẻ truyền thống
Bán lẻ truyền thống tập trung vào sản phẩm và theo mô hình chuỗi cung ứng (Supply chain) với mục tiêu là Mua rẻ, bán đắt và tối ưu hoá các khâu ở giữa.
- Mua rẻ: Trừ khi ở quy mô và khối lượng như Walmart đem lại các lợi thế đàm phán, thương lượng, còn lại việc mua các nhãn hàng, thương hiệu toàn quốc hay toàn thế giới rẻ hơn đối thủ cạnh tranh nhiều là thách thức vô cùng lớn. Một số hãng bán lẻ đã chọn cách tự thiết kế, sản xuất các sản phẩm thương hiệu của riêng mình, và cách này cũng đem lại được hiệu quả trong ngắn hạn, nhưng cuối cùng vẫn bị đánh bật bởi các hàng hóa khác với giá cạnh tranh hơn.
- Bán đắt: Việc bán đắt hơn chưa từng xảy ra kể từ cuộc Đại suy thoái 2007. Các hãng bán lẻ để có được giá tốt hơn thường đem lại dịch vụ khách hàng tốt hơn, nhưng cũng đầy thách thức vì khách hàng rất nhạy cảm với giá cả và nhanh chóng bị thu hút bởi các khuyến mại và lợi ích trước mắt.
- Tối ưu hoá các khâu ở giữa: Thật khó mà cạnh tranh về việc tối ưu hóa bởi giờ đây đối thủ cạnh tranh của bạn là những ông lớn như Amazon, Alibaba… Hãy xem cách Amazon Prime Now quản lý kho hàng bằng cách sắp xếp ngẫu nhiên và tối ưu hóa tới mức có thể chuyển hàng ở 27 thành phố tại Mỹ (và vẫn đang tăng) trong vòng một giờ, nhanh tới mức kem chưa kịp chảy.
Cách thức các nhà bán lẻ hoạt động là tập trung vào trải nghiệm tại các cửa hàng để khiến khách hàng ở lại trong các cửa hàng càng lâu càng tốt, và nhân tiện trong lúc tìm mua đồ mình cần thì sẽ ngắm xung quanh và mua thêm, mua kèm các đồ khác, đem lại doanh thu lớn hơn.
Các doanh nghiệp bán lẻ trước kia tập trung vào tối ưu sản phẩm sao cho chi phí sản xuất rẻ hơn, cố gắng tìm cách bán được nhiều sản phẩm với giá càng cao càng tốt.
1.2. Bán lẻ hiện đại (chuyển đổi số)
Khác với bán lẻ truyền thống, bán lẻ hiện đại, hay bán lẻ kỹ thuật số tập trung vào khách hàng và theo mô hình Chuỗi giá trị số (Digital value chain), được chia thành 3 khâu:
- Thu thập dữ liệu về sản phẩm, khách hàng, địa điểm, sau đó
- Chuyển các dữ liệu này thành các hiểu biết sâu sắc (insights)
- Chuyển các hiểu biết đó thành các hành động cụ thể.
Sự khác biệt và giá trị của các dự án đổi mới sáng tạo nằm ở tốc độ và tính hiệu quả trong thu thập dữ liệu và chuyển các dữ liệu đó thành hiểu biết hữu ích, rồi thành các hành động phù hợp. Chính các hành động đó sẽ đem lại giá trị và hiệu quả đầu tư, như thông qua việc tạo ra sản phẩm dịch vụ mới, đem lại lợi ích mới, thay đổi cách tương tác với khách hàng, hay tận dụng các hiểu biết đó để đến gần với việc đáp ứng hoàn chỉnh nhu cầu của khách hàng hơn.
Đáp ứng nhu cầu của khách hàng là điều mà bán lẻ hiện đại hoàn toàn tập trung vào bằng cách nỗ lực tìm kiếm và xây dựng những kênh giao tiếp, mua bán một cách gần gũi, hiệu quả hơn với khách hàng của mình.
2. Chuyển đổi số – Xu hướng tất yếu của ngành bán lẻ
Vài năm trở lại đây, thế giới đã có rất nhiều nhà bán lẻ do không kịp thích ứng với thời đại mới đã phải đóng cửa. Năm 2019, chỉ tính riêng các hãng bán lẻ Mỹ đã đóng cửa hơn 8.200 cửa hàng, vượt qua tổng số 5.589 cửa hàng của năm trước nữa, theo dữ liệu từ Coresight Research. Trong khi đó, các kênh bán hàng online lại phát triển bùng nổ và trở thành những ông lớn trong ngành bán lẻ, điển hình như các tập đoàn Amazon, Alibaba,…
Điều này chứng minh một điều rằng: Thị trường bán lẻ đang cực kỳ cạnh tranh và những thay đổi, xu hướng sẽ đóng vai trò quyết định đối với sự tồn tại của doanh nghiệp bán lẻ trong tương lai.
Vai trò của chuyển đổi số và những tác động tích cực của công nghệ đã không còn là vấn đề cần phải bàn đến. Các ứng dụng công nghệ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nhân sự, dễ dàng quản lý hệ thống, đem lại năng suất lao động cao hơn giúp các nhà bán lẻ nâng cao khả năng cạnh tranh.
Không chỉ áp dụng trong quản lý kinh doanh, công nghệ còn tạo ra sự kết nối, liên kết giữa các doanh nghiệp với nhau, tạo ra sự minh bạch và phát triển bền vững. Nếu không có công nghệ thì các nghiệp vụ như thanh toán, logistics… khó mà phát triển nhanh và hiệu quả.
Ngày nay, khách hàng hiện đại luôn có xu hướng tìm kiếm sự tiện lợi để tiết kiệm thời gian. Do đó, trải nghiệm mua sắm suôn sẻ mọi lúc mọi nơi chính là mong muốn của họ. Việc tối ưu hoá trải nghiệm của người tiêu dùng và các hoạt động của doanh nghiệp bằng cách cho phép khách hàng được truy cập liên tục các dữ liệu đa dạng để nắm bắt sản phẩm và dịch vụ sẽ giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu khách hàng một cách thuận lợi, tiết kiệm thời gian nhất.
Đại dịch Covid-19 là một bài học lớn
“Thiên nga đen” Covid-19 vẫn đang không ngừng lan rộng ra toàn cầu, len vào mọi ngõ ngách khiến nền kinh tế nghiêng ngả, mang lại những hậu quả tàn khốc cho nền kinh tế.
Tuy nhiên, trái ngược với bức tranh ảm đạm của các trung tâm thương mại dưới sự ảnh hưởng của đại dịch, kinh doanh mua sắm trực tuyến lại có mức tăng trưởng khả quan. Theo khảo sát của Nielsen vào tháng 2/2020, các nhà bán lẻ trực tuyến như Tiki, SpeedLotte… ghi nhận số đơn hàng trung bình trong một ngày tăng ít nhất 2-4 lần. Dịch vụ mua sắm trực tuyến của Co.opmart tăng 4-5 lần trong cùng giai đoạn.
Đơn vị vận chuyển Grab nhanh chóng ra mắt dịch vụ Grabmart, đi siêu thị giúp người tiêu dùng. Đây là những động thái rất nhanh thích ứng với thị trường từ phía các đơn vị bán lẻ. Thị trường bán lẻ trực tuyến, mặc dù tăng trưởng nhanh trong vòng vài năm vừa qua (tăng trung bình 39% trong 5 năm), cao hơn mức tăng của thị trường bán lẻ truyền thống (tăng trung bình 10% trong 5 năm), vẫn chỉ chiếm chưa đến 4% tổng doanh thu bán lẻ tại Việt Nam.
Ngày càng nhiều doanh nghiệp tìm kiếm, xây dựng những kênh giao tiếp, mua bán với khách hàng của mình một cách gần gũi và hiệu quả hơn. Ở những điểm chạm này, các giải pháp công nghệ liên tục phát triển giúp cho sự chuyển đổi ngày càng trở nên nhanh chóng hơn.
Sự thay đổi này vô tình đã và đang thúc đẩy quá trình chuyển đổi trong cách thức các doanh nghiệp bán lẻ hoạt động – điều mà trước đây họ chưa thực sự quan tâm đúng mức về việc chuẩn bị và thích ứng. Dù quy mô lớn hay nhỏ, nếu doanh nghiệp không chịu hòa theo dòng chảy này thì việc bị loại ra khỏi cuộc chơi là điều vô cùng dễ hiểu – giống như hàng loạt doanh nghiệp buộc phải đóng cửa hậu Covid.
Việc áp dụng công nghệ vào ngành bán lẻ để không chỉ giải quyết các vấn đề về logistics, tài chính, kiểm soát chất lượng mà cả quá trình thanh toán, phục vụ, tương tác với khách hàng.
3. Các chuyển dịch số trong doanh nghiệp bán lẻ hiện tại đang đi đến đâu?
3.1. Xu hướng áp dụng công nghệ tiên tiến để cải thiện trải nghiệm khách hàng
Qua thời gian, nhu cầu mua sắm của con người ngày càng tăng cùng sự phát triển kinh tế, nhưng cách con người mua sắm đã không còn như trước. Công nghệ trong bán lẻ ở đây không đơn thuần là đưa mọi thứ lên mạng thông qua hình thức bán hàng thương mại điện tử (e-commerce). Dù đang bùng nổ thì đây vẫn chỉ là một trong những kênh bán hàng (cùng với bán tại cửa hàng offline truyền thống).
Nhiều nhà bán lẻ trên thế giới đã hợp nhất trải nghiệm tại cửa hàng của họ với các nền tảng trực tuyến. Một trong số đó là mua trực tuyến, nhận tại cửa hàng. Dịch vụ này cho phép các công ty mở rộng dịch vụ giao hàng của mình cho người mua hàng trực tuyến, đồng thời tạo kết nối vật lý bằng cách giới thiệu khách hàng tại cửa hàng và cung cấp các ưu đãi kèm theo.
Bên cạnh đó, các công nghệ mới như thực tế tăng cường (AR), thực tế ảo (VR) đang ngày càng có ảnh hưởng mạnh mẽ đến lĩnh vực bán lẻ. AR được ứng dụng với mục tiêu là giúp khách hàng có thể mua sản phẩm nội thất và đồ trang trí trong nhà một cách thuận tiện và phù hợp ngay trên thiết bị thông minh di động (như Ikea thực hiện).
Song AR và VR đã cho thấy khả năng ứng dụng nhiều hơn trong các hoạt động tại cửa hàng và mua sắm đa kênh. Ví như các máy quét trong ứng dụng Walmart Wal AR vừa đưa vào hoạt động, cho phép người dùng quét toàn bộ giá và mã vạch sản phẩm, giúp đẩy nhanh quá trình thanh toán…
Internet vạn vật (IoT) cũng được dự đoán là một trong những xu hướng đáng chú ý của ngành bán lẻ. Theo đó, các cửa hàng không cần người thu ngân dự kiến sẽ trở nên phổ biến hơn khi các nhà bán lẻ sử dụng hệ thống thẻ đọc tự động khấu trừ chi phí các mặt hàng từ ứng dụng thanh toán di động của người dùng.
Cuối cùng tất cả những ứng dụng công nghệ này sẽ giúp loại bỏ việc phải đứng chờ thanh toán đầy nhàm chán cho người mua hàng tại các cửa hàng hay siêu thị. Ước tính, các thao tác thanh toán tự động có thể giảm tới 75% nhu cầu sử dụng nhân viên thu ngân, tiết kiệm 150 tỷ đến 380 tỷ USD mỗi năm cho ngành bán lẻ vào năm 2025 (theo nghiên cứu của McKinsey).
Robot bán lẻ, kệ thông minh cũng sẽ gia tăng, từ đó giảm các tác vụ cần sự can thiệp của con người như ghi chú các mặt hàng bị hết hoặc thất lạc…
Trí tuệ nhân tạo (AI), động lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo cũng sẽ gia tăng ứng dụng vào ngành bán lẻ, giúp giảm chi phí vận chuyển, cải thiện hiệu quả chuỗi cung ứng, cá nhân hóa trải nghiệm mua sắm và cao hơn là “điều hành” một hệ thống bán lẻ… Mở đầu là cửa hàng Amazon Go khai trương hồi cuối năm ngoái tại trung tâm thành phố San Francisco, Mỹ, được vận hành hoàn toàn bằng trí tuệ nhân tạo.
Nhờ AI, người tiêu dùng cũng có thể đặt câu hỏi và nhận được các kết quả đề xuất được cá nhân hóa từ các lần mua trước dựa trên hành vi, tính cách và đặc điểm của họ. Theo một số báo cáo của các công ty nghiên cứu thị trường, năm 2018, chi tiêu cho AI đã đạt 219 tỷ USD, với 71% doanh nghiệp ở Anh và Mỹ áp dụng một số hình thức AI.
3.2. Chuyển đổi số trong bài toán vận hành của doanh nghiệp bán lẻ
Cũng như các doanh nghiệp khác, việc ứng dụng chuyển đổi số vào hệ thống kinh doanh mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp bán lẻ như cắt giảm chi phí vận hành, tăng tính liên kết toàn hệ thống, tăng lượng khách hàng tiếp cận, ổn định hệ thống phân phối bán hàng…
Bên cạnh đó, doanh nghiệp áp dụng giải pháp chuyển đổi số phù hợp có thể nâng cao khả năng cạnh tranh thông qua việc tương tác nhanh chóng với khách hàng, chăm sóc cá nhân hóa khách hàng, phục vụ khách hàng tốt hơn…Từ đó, nâng cao hiệu quả hoạt động và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và hệ thống bán hàng.
Áp dụng phần mềm hỗ trợ bán lẻ đa kênh Omnichannel
Các doanh nghiệp có mô hình đa kênh sẽ cung cấp cho khách hàng quyền truy cập vào các sản phẩm của họ trên nhiều kênh, bao gồm các kênh vật lý và kỹ thuật số, mang đến sự lựa chọn tốt hơn và trải nghiệm liền mạch. Đây là một xu hướng nổi bật được nhiều doanh nghiệp đi theo trong những năm gần đây.
Khác với multi-channel đòi hỏi các nhà bán lẻ chỉ đơn thuần có nhiều kênh bán hàng hoạt động song song thì thách thức của omnichannel đến từ việc toàn bộ thông tin của sản phẩm, khuyến mại, trạng thái kho hàng, điểm thưởng,… cần phải thống nhất và cập nhật theo thời gian thực.
Các giải pháp bán hàng trên nền tảng điện toán đám mây sẽ cung cấp website, phần mềm quản lý bán hàng, đồng bộ thời gian thực dữ liệu giữa online và offline, giúp doanh nghiệp vận hành kinh doanh hiệu quả hơn.
Với các tính năng cơ bản như hỗ trợ doanh nghiệp trong quản lý sản phẩm, quản lý hàng tồn kho, quản lý hoạt động bán hàng, quản lý khách hàng, quản lý đơn, hiện tại cũng có khá nhiều phần mềm Việt Nam nổi bật trên thị trường như KiotViet, Nhanh.vn, Sapo,…
Giải pháp công nghệ giúp chuẩn hóa các quy trình – tối ưu hóa năng suất nhân sự
Theo nghiên cứu từ năm 2017 của Microsoft tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, chuyển đổi số sẽ làm tăng năng suất lao động trong năm 2020 là 21% và 85% công việc trong khu vực sẽ bị biến đổi trong ba năm tiếp theo.
Tầm quan trọng của quy trình trong doanh nghiệp đã không còn là điều cần bàn cãi. Doanh nghiệp bán lẻ nào sở hữu nền tảng số hóa thì có thể triển khai và vận hành doanh nghiệp hiệu quả, chính xác và chất lượng hơn.
Đối với những doanh nghiệp nhỏ, nhu cầu mở rộng quy mô đồng nghĩa với việc yêu cầu tăng lên tương ứng của bộ máy nhân sự và khối lượng công việc. Nếu doanh nghiệp thiếu đi những quy trình được xây dựng và quản lý chuẩn mực, việc mâu thuẫn trong các hoạt động vận hành rất có thể sẽ xảy ra, đe dọa đến tiến độ cũng như kết quả mục tiêu của cả tổ chức.
Doanh nghiệp bán lẻ quy mô vừa và lớn thường có rất nhiều quy trình phức tạp như quy trình quản lý bán hàng, marketing, quy trình quản lý nguyên liệu vật tư, giao vận, kế toán,… Vì vậy việc sử dụng giải pháp chuyển đổi số trong kênh phân phối bán lẻ giúp các quy trình này được chuẩn hóa hơn, giảm ma sát, từ đó nâng cao năng suất và hiệu quả công việc hơn rất nhiều.
Đơn cử như quy trình mua hàng của một doanh nghiệp – là một quy trình phức tạp cần trải qua nhiều bước và bao gồm trách nhiệm của nhiều phòng ban. Tuy nhiên khi đưa toàn bộ quy trình này lên phần mềm, thay vì phải tìm tới hàng chục đầu mối nhân sự để tìm kiếm thông tin và kiểm soát công việc, mọi thứ đều được hiển thị trực quan trên hệ thống.
Trước đây khi chưa sử dụng phần mềm, các phòng ban làm việc rời rác và chỉ chịu trách nhiệm công việc của mình. Ví dụ như việc mua sai hàng, đối với các doanh nghiệp có nhiều giao dịch trong một ngày, nếu các đề nghị mua hàng không được kiểm soát và phê duyệt một cách có hệ thống thì sai sót này chắc chắn xảy ra. Hay một hiện trạng tiêu cực khác tồn tại như việc chọn nhà cung cấp không đúng chất lượng: nhà cung cấp có quan hệ với nhân viên mua hàng để nhận hoa hồng. Khi quy trình này được đưa lên phần mềm thì việc có sự tham gia phê duyệt của bộ phận kế toán, bộ phận mua hàng, bộ phận sử dụng và bộ phận kiểm tra chất lượng hàng hóa trong bước chọn lựa nhà cung cấp là điều hoàn toàn dễ dàng.
Để kiểm soát “độ trơn” của luồng, khi nhìn vào giao diện phần mềm, người quản lý sẽ dễ dàng nắm bắt được tổng quan luồng công việc mua hàng đang được thực hiện như thế nào: càng có nhiều “màu đỏ” thì càng chứng tỏ có nhiều nút cổ chai trong quy trình cần giải quyết (khâu nào đang bị tắc, tắc bao lâu, lý do là gì, ai là người chịu trách nhiệm), nhiều “màu xanh” quá lại thể hiện rằng có thể nhân viên đang nhàn rỗi (hoàn thành mọi việc nhanh chóng và dễ dàng), cần phải điều chỉnh lượng công việc cho phù hợp.
Đối với nhân viên của các phòng ban, họ sẽ nắm bắt được nhiệm vụ của mình trong bức tranh tổng quan chung, biết được công việc mình sắp phải thực hiện để có kế hoạch chuẩn bị như là dự trù kinh phí, kiểm tra lại ngân sách doanh nghiệp để có sự bổ sung kịp thời,.. Khi người này hoàn thành và kéo công việc sang cột tiếp theo, nhân viên của bước tới sẽ nhận được thông báo từ hệ thống bao gồm công việc cần làm và thời hạn cần hoàn thành.
Toàn bộ quy trình phức tạp được thể hiện trên một màn hình (Ảnh chụp giao diện từ phần mềm quản lý quy trình Base Workflow)
Quản lý nhân sự
Đối với cấp quản lý nhân sự, chuyển đổi số cũng giúp người quản lý dễ dàng đánh giá chất lượng công việc của nhân viên thay vì quan điểm lỗi thời chú trọng đến thời gian đầu vào như trước đây. Việc kiểm soát được hiệu suất làm việc của nhân viên giúp các nhà quản lý tối ưu được năng suất nhân viên, giữ chân nhân viên và đưa ra các quyết định nhân sự đúng đắn.
Một điều mà các nhà lãnh đạo bán lẻ cũng quan tâm là làm sao kiểm soát triệt để được các chuỗi cửa hàng. Bên cạnh câu chuyện quản lý tài chính và hàng hóa bằng các phần mềm quản lý bán hàng kể trên, kiểm soát nhân viên từ xa cũng là một bài toán khó khi số chi nhánh càng tăng lên thì lượng nhân sự càng lớn.
Ứng dụng các giải pháp chuyển đối số như phần mềm quản lý công việc sẽ giúp lãnh đạo hoàn toàn chủ động quản lý toàn hệ thống kinh doanh và nhân viên. Việc theo dõi các tác vụ lặp đi lặp lại hàng ngày hoặc giao việc mới trở nên dễ dàng và nhanh hơn rất nhiều thông qua các phần mềm quản lý công việc. Thêm nữa, thay vì hàng ngày phải ngồi chờ nhân viên gửi báo cáo qua đường email hoặc báo cáo bản cứng, các lãnh đạo hoàn toàn có thể chủ động xem các thông số báo cáo điện tử mà mình muốn bất cứ lúc nào.
Một báo cáo tự động tổng quan giúp nhà quản lý đánh giá hiệu suất nhân viên cuối tháng hoặc quý (Base Wework)
Tuyển dụng nhân sự
Đối với các doanh nghiệp bán lẻ, bộ phận tuyển dụng chịu trách nhiệm tuyển dụng cho cả chuỗi cửa hàng lẫn văn phòng chính nên áp lực cũng rất lớn. Thông thường, khối chi nhánh sẽ tuyển rất nhiều vị trí cả part-time lẫn full-time, số lượng có thể đến vài trăm hoặc hàng ngàn nhân sự mỗi tháng, chưa kể đến nhu cầu tuyển dụng cho khối back office tại trụ sở chính. Tỷ lệ biến động nhân sự (nhân sự ra – vào doanh nghiệp) tại các chi nhánh cũng tương đối cao, đặc biệt đối với các cơ sở nhà hàng ví dụ 15-20 người/ cơ sở/ tháng.
Hơn nữa, nhiều doanh nghiệp chưa có hệ thống lưu trữ thông tin tuyển dụng chuyên nghiệp. Mỗi nhân sự tự quản lý dữ liệu theo cách của riêng mình, không nắm được bức tranh tổng quát. Hoặc mọi người cùng nhập liệu trên file Excel, dẫn đến tình trạng quá tải thông tin.
Nhiều doanh nghiệp đã sớm sử dụng các ứng dụng công nghệ để giải quyết các vấn đề về thời gian, đảm bảo đáp ứng được tốc độ tuyển dụng.
Thay vì tự thu thập CV ứng tuyển từ các nguồn Vietnamworks, Careerlink,… giờ đây tất cả các CV sẽ tự động đổ về “kho” Base E-Hiring
4. Các doanh nghiệp bán lẻ chuyển đổi số thành công như thế nào?
Như đã nói, chuyển đổi số không còn là một điều quá xa lạ với thế giới và ngay cả các doanh nghiệp Việt Nam. Những câu chuyện thành công đã thể hiện rõ ràng rằng số hóa là điều có thể với bất cứ doanh nghiệp ở quy mô, ngành nghề nào.
Tham khảo những câu chuyện chuyển đổi số của một vài doanh nghiệp bán lẻ quốc tế và Việt Nam:
5. Con đường nào cho doanh nghiệp Việt?
5.1. Lợi thế của thị trường Việt Nam
Không ngạc nhiên khi nói thị trường Việt Nam là mảnh đất màu mỡ và thu hút được nhiều các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư. Theo các thống kê gần đây của Appota công bố, Việt Nam đang nằm trong top 20 nước có số người sử dụng internet cao nhất thế giới với 49 triệu người kết nối internet.
Không những thế Việt Nam là quốc gia có chỉ số kết nối di động cao: 55% người Việt sở hữu điện thoại thông minh và theo dự báo, đến năm 2020 cứ 10 người Việt sẽ có 8 người dùng điện thoại di động (Google APAC) và 46% người sở hữu máy tính cá nhân. Đây cũng chính là một lợi thế của ngành bán lẻ di động, máy tính nói riêng và kéo theo đó là xu hướng mua bán online tại Việt Nam nói chung sẽ ngày một gia tăng.
Trên thực tế, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 trong lĩnh vực bán lẻ đang âm thầm diễn ra và tạo nhiều cơ hội phát triển cho Việt Nam với những thay đổi đột phá từ những tiêu chuẩn dịch vụ đa dạng, hiệu quả và nhanh chóng dựa trên nền tảng công nghệ số.
Chủ tịch Hiệp hội Bán lẻ Việt Nam khẳng định: “Công nghệ và sáng tạo là hai yếu tố tiên quyết để cạnh tranh trên thị trường bán lẻ Việt Nam”. Thời gian qua, các chuỗi bán lẻ của Việt Nam đã học được rất nhiều từ các thương hiệu lớn trên thế giới, tạo nên những thương hiệu đặc thù Việt Nam, mang nét văn hóa Việt Nam.
5.2. Thách thức đối với doanh nghiệp Việt
Những thách thức lớn hiện nay chủ yếu đến từ: thiếu hụt nguồn lực (bao gồm nguồn lực tài chính, công nghệ và nhân lực); rào cản trong văn hóa doanh nghiệp vốn quen với kinh tế truyền thống; thiếu hụt dữ liệu (bao gồm các báo cáo, phân tích thông tin); tầm nhìn người lãnh đạo;…
Đối với doanh nghiệp đang hoạt động khi họ tiến hành chuyển đổi số sẽ phải áp dụng công nghệ mới dẫn đến vấn đề chi phí đầu tư rất lớn. Chi phí đó bao gồm chi phí cho máy móc công nghệ, thay đổi dây chuyền sản xuất, thay đổi hệ thống quản lý, con người, hệ thống đào tạo. Đó là chưa kể đến việc với chuyển đổi số thì yêu cầu về con người là rất lớn
Các giải pháp công nghệ liên tục phát triển giúp cho sự chuyển đổi ngày càng trở nên nhanh chóng hơn. Tuy nhiên, chính những nhu cầu tức thời phát sinh các giải pháp cũng tức thời, ngắn hạn lại là điểm yếu cho sự chuyển đổi bền vững.
Nhiều công cụ để giải quyết vấn đề quản lí doanh nghiệp đã xuất hiện trên thị trường, song việc giải quyết đơn lẻ từng bài toán với nhiều công cụ khác nhau sẽ gây ra nhiều khó khăn cho người quản lí. Doanh nghiệp dùng quá nhiều phần mềm, khiến dữ liệu không được đồng bộ, chi phí tăng cao và khi mỗi phòng ban dùng một phần mềm khiến truyền thông nội bộ cũng trở nên hạn chế.
5.3. Lời khuyên cho doanh nghiệp bán lẻ Việt Nam
Vậy nên bắt đầu từ đâu?
Bắt đầu từ nội tại của doanh nghiệp
Doanh nghiệp trước khi bắt đầu quá trình chuyển đổi số phải trả lời 3 câu hỏi, cũng có thể xem là 3 thách thức:
- Tại sao lại phải làm việc này?
- Làm như vậy sẽ giúp quyết định được những vấn đề gì của doanh nghiệp?
- Để làm được việc đấy thì doanh nghiệp phải thay đổi những gì?
Việc thực hiện chuyển đổi số nên bắt đầu từ chính nhu cầu nội tại của doanh nghiệp, thay vì những thúc ép từ phía bên ngoài. Kể cả việc lựa chọn công cụ, nó nên bắt nguồn từ chính nỗi đau mà doanh nghiệp gặp phải, thay vì một trào lưu của xã hội.
Đi từ những bước nhỏ
Doanh nghiệp có thể bắt đầu chiến lược chuyển đổi số từ những bước nhỏ nhất, không nhất thiết phải đầu tư dự án chuyển đổi công nghệ quy mô lớn. Có thể là việc số hóa tài liệu để hạn chế in ấn giấy tờ, số hóa quy trình giao việc, kiểm soát công việc với một giải pháp trên nền tảng đám mây… Trên cơ sở đó, tư duy về đổi mới sáng tạo trong tổ chức sẽ hình thành. Sau đó sẽ tiếp tục nghĩ đến những ứng dụng lớn hơn như ERP, dữ liệu lớn, phân tích dữ liệu, AI, blockchain…
Nhìn vào tổng thể quy trình vận hành
Khi ứng dụng bất kỳ một công nghệ nào thì cũng nên bắt đầu nhìn từ chiến lược và tổng thể quy trình vận hành chứ không nên từ một nhu cầu đơn lẻ tại một thời điểm.
Dù thế nào thì lựa chọn tốt nhất mà các doanh nghiệp sản xuất, cung ứng bán lẻ tại Việt Nam nên cân nhắc là những giải pháp chuyển đổi số toàn diện, lâu dài và có lộ trình thực hiện vững chắc, nhằm đạt được những mục tiêu đáp ứng xu hướng tiêu dùng ngắn hạn hiện tại nhưng cũng không quên chuẩn bị cho tương lai trung và dài hạn.
Đánh giá năng lực chuyển đổi số
Trước khi thực hiện bất kỳ động thái nào, doanh nghiệp phải đánh giá được mức độ sẵn sàng của họ cho công cuộc chuyển đổi số. Đánh giá này nhằm mục đích giúp các nhà lãnh đạo xác định những gì cần hỗ trợ thêm, bao gồm mọi thứ từ các công cụ sẵn có, sự rõ ràng của các mô hình đến văn hóa của tổ chức.
Kết luận: Chuyển đổi số không còn là vấn đề “Có” hay “Không” mà là “Như thế nào?”
Ở thời đại số, thế mạnh không thuộc về kẻ “lắm của nhiều tiền” mà phụ thuộc hoàn toàn vào trình độ, khả năng tư duy lãnh đạo của người đứng đầu
Nhìn nhận thực tế, chuyển đổi số thực sự là một bài toán hóc búa, chạm đến mọi ngóc ngách vận hành của doanh nghiệp và đòi hỏi đội ngũ quản lý phải can đảm bước ra khỏi vòng an toàn để có những quyết định táo bạo, mang tính đột phá. Đặc biệt, trong lĩnh vực phân phối bán lẻ, vấn đề quan trọng nhất trong chuyển đổi số là việc thay đổi tư duy, cách tiếp cận và ứng dụng thì mới có thể tận dụng được hết lợi ích của việc chuyển đổi số.
Để không bị gạt ra khỏi dòng chảy của nền kinh tế công nghệ hiện đại, thời điểm này vẫn chưa phải là quá muộn để doanh nghiệp bắt đầu đặt ra những câu hỏi và đi tìm câu trả lời cho việc hoàn thiện mô hình bán lẻ của mình.
Nguồn tham khảo: https://www.chuyendoi.so/2019/01/digital-retailer-nganh-ban-le-trong-con-bao-chuyen-doi-so-digital-transformation-retail.html
Đọc thêm các bài viết về Chuyển đổi số:
- Chuyển đổi số #1: Vì sao doanh nghiệp lạc đường? Bản chất của chuyển đổi số.
- Chuyển đổi số #2: Không phải doanh nghiệp nào cũng có thể (?)
- Tư duy lãnh đạo trong cơn bão Chuyển đổi số
- Chuyển đổi số: Giải pháp tình thế Covid-19 hay chiến lược dài hạn?
Base.vn – Nền Tảng Quản Trị Doanh Nghiệp Toàn Diện, tự hào đồng hành cùng +8000 khách hàng doanh nghiệp hàng đầu trong nhiều lĩnh vực như: VIB, ACB, Sacombank, VPBank, Golden Gate, Pizza Hut, Twitter Beans Coffee, Vissan, Tân Á Đại Thành, Hoà Bình Minh, Decathlon, Huy Thành Jewelry, Bamboo Airways, Novaland Group, Phục Hưng Holdings, PCC1, Đại Học Văn Lang, Đại Học Ngoại Thương, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, Bệnh viện Gia An 115, Thái Hà Books,…
Doanh nghiệp bán lẻ mỗi một giai đoạn lại gặp phải một bài toán đau đầu, thậm chí là nhiều bài toán một lúc: Cạnh tranh ngày càng gắt gao? Thiếu nguồn lực để nhân rộng quy mô? Xu hướng thị trường thay đổi liên tục đến bất ngờ?
Là đơn vị đã tư vấn và cung cấp dịch vụ công nghệ cho nhiều doanh nghiệp bán lẻ, Base.vn thấu hiểu các vấn đề đặc thù của ngành mà bạn đang gặp phải. Tìm hiểu ngay Bộ tài liệu Chuyển đổi số viết riêng cho ngành bán lẻ, bao gồm 3 ấn phẩm chi tiết:
- Infographic: giúp doanh nghiệp bạn nắm bắt xu hướng người tiêu dùng
- Ebook: giúp bạn định hình rõ lộ trình và tương lai Chuyển đổi số cho doanh nghiệp
- Bản đồ & Danh mục công nghệ ngành bán lẻ: giúp bạn lựa chọn đúng công nghệ cần dùng
Đăng ký nhận miễn phí TẠI ĐÂY.
